Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến tế bào gan. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra xơ gan và ung thư gan trên toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HBV vẫn ở mức cao, đặc biệt trong nhóm tuổi lao động. Việc hiểu rõ bản chất của viêm gan B, nhận biết các dấu hiệu, nắm được phương pháp chẩn đoán và điều trị, cũng như phòng ngừa là điều thiết yếu để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
I. Viêm gan B là gì?
Viêm gan B là một bệnh lý gan do virus viêm gan B (HBV – Hepatitis B Virus) gây nên. Bệnh có thể tồn tại ở hai thể:
- Viêm gan B cấp tính: Xuất hiện trong thời gian ngắn (dưới 6 tháng), có thể tự khỏi hoặc chuyển thành mạn tính.
- Viêm gan B mạn tính: Kéo dài hơn 6 tháng, virus tồn tại lâu dài trong gan và có thể gây tổn thương nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan.
HBV có thể tồn tại lâu trong môi trường và có khả năng lây nhiễm cao gấp 50–100 lần so với HIV.
II. Viêm gan B có nguy hiểm không?
Có. Viêm gan B là bệnh có khả năng tiến triển âm thầm nhưng gây hậu quả nghiêm trọng:
- Khoảng 15–25% người nhiễm viêm gan B mạn tính sẽ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.
- Tại Việt Nam, tỷ lệ tử vong do ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư, phần lớn có liên quan đến nhiễm HBV.
- Bệnh có thể gây suy gan cấp, dẫn đến tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu.
Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh như người bình thường.
III. Dấu hiệu & triệu chứng của viêm gan B
Viêm gan B thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu. Một số triệu chứng điển hình bao gồm:
- Mệt mỏi kéo dài
- Ăn uống kém, chán ăn, buồn nôn
- Đau tức vùng hạ sườn phải
- Vàng da, vàng mắt
- Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
- Ngứa da, phát ban
Viêm gan B cấp thường có triệu chứng rõ ràng hơn. Trong khi đó, thể mạn tính có thể không triệu chứng suốt nhiều năm.
IV. Viêm gan B lây qua đường nào?
HBV lây truyền qua 3 con đường chính:
- Đường máu: Truyền máu, dùng chung kim tiêm, dụng cụ y tế không vô trùng, xăm mình, châm cứu, cắt tóc nếu không đảm bảo vệ sinh.
- Từ mẹ sang con: Trong quá trình sinh nở, nếu người mẹ mang HBsAg dương tính.
- Quan hệ tình dục không an toàn: HBV có mặt trong tinh dịch, dịch âm đạo và có thể lây khi quan hệ mà không có biện pháp bảo vệ.
Lưu ý: Viêm gan B không lây qua tiếp xúc thông thường như ăn uống chung, ôm hôn, bắt tay hoặc sử dụng chung nhà vệ sinh.
V. Cách khám & chẩn đoán viêm gan B
Để phát hiện viêm gan B, người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm huyết thanh học và hình ảnh học:
1. Xét nghiệm máu:
- HBsAg: Xác định sự hiện diện của virus HBV trong máu.
- Anti-HBc: Phát hiện có từng nhiễm HBV hay không.
- Anti-HBs: Cho biết cơ thể đã có miễn dịch với HBV.
- HBV-DNA: Xác định tải lượng virus, giúp đánh giá mức độ hoạt động của HBV.
- HBeAg, Anti-HBe: Phản ánh khả năng lây nhiễm và giai đoạn bệnh.
- ALT, AST: Kiểm tra tổn thương gan.
2. Chẩn đoán hình ảnh:
- Siêu âm gan: Đánh giá cấu trúc gan, phát hiện xơ gan, khối u.
- Xét nghiệm AFP: Sàng lọc ung thư gan.
- FibroScan: Đo độ xơ hóa gan.
VI. Các phương pháp điều trị viêm gan B hiện nay
Mục tiêu điều trị viêm gan B là kiểm soát tải lượng virus, ngăn chặn tổn thương gan và giảm nguy cơ biến chứng.
1. Theo dõi không dùng thuốc:
Áp dụng với người có tải lượng virus thấp, men gan bình thường, không có dấu hiệu xơ gan.
2. Điều trị bằng thuốc:
- Thuốc kháng virus đường uống:
- Tenofovir (TDF hoặc TAF)
- Entecavir (ETV)
- Thuốc tiêm Interferon (Peg-IFN):
- Có thể giúp đạt đáp ứng miễn dịch, nhưng đi kèm tác dụng phụ nhiều hơn.
3. Ghép gan:
Dành cho trường hợp viêm gan B giai đoạn cuối, xơ gan mất bù hoặc ung thư gan không còn điều trị đặc hiệu.
Việc lựa chọn phương án điều trị tùy thuộc vào tình trạng bệnh, chức năng gan và mong muốn của người bệnh.
VII. Phòng ngừa viêm gan B: Vắc-xin, thói quen, lối sống
1. Tiêm vắc-xin phòng ngừa HBV:
- Hiệu quả phòng bệnh lên đến 95–98%.
- Lịch tiêm chủng cơ bản cho trẻ:
- Mũi 1: trong 24 giờ sau sinh
- Mũi 2: sau sinh 1 tháng
- Mũi 3: sau sinh 6 tháng
Người lớn chưa tiêm cũng có thể tiêm đủ 3 mũi để phòng bệnh.
2. Phòng tránh lây nhiễm:
- Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng.
- Quan hệ tình dục an toàn.
- Khám sàng lọc trước khi mang thai.
3. Duy trì lối sống lành mạnh:
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá.
- Ăn uống đủ dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên.
- Khám gan định kỳ.
VIII. Giải đáp một số thắc mắc thường gặp
| Câu hỏi | Trả lời |
| Viêm gan B có chữa khỏi không? | Chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát virus suốt đời nếu điều trị đúng. |
| Viêm gan B có di truyền không? | Không. Virus không di truyền, nhưng có thể lây từ mẹ sang con nếu không tiêm phòng. |
| Người mang virus có thể sinh con không? | Có. Nếu mẹ được điều trị và con tiêm ngừa đúng lịch, tỷ lệ lây rất thấp. |
| Nên kiểm tra viêm gan B bao lâu một lần? | Nếu đã nhiễm: 6 tháng/lần kiểm tra men gan, HBV-DNA, siêu âm gan, AFP. |
Viêm gan B là một bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Hiểu biết đầy đủ về căn bệnh này không chỉ giúp bạn chủ động bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ lây lan.
Hãy thực hiện xét nghiệm viêm gan B định kỳ, tiêm vắc-xin nếu chưa tiêm, và tuân thủ điều trị nếu đã nhiễm. Sức khỏe của bạn là nền tảng cho một cuộc sống an lành và hạnh phúc.
Nếu bạn có dấu hiệu nghi ngờ hoặc cần tư vấn thêm, hãy đến Phòng Khám Đa Khoa SCT để được kiểm tra và hỗ trợ kịp thời.
👉 Liên hệ ngay với Phòng Khám Đa Khoa SCT để được:
- Đặt lịch khám nhanh
- Trả kết quả sớm trong ngày
- Tư vấn điều trị đúng chuyên khoa
